چکیده: معماری یکی از شاخه های مهم هنر و تمدن است که از روزگار پیش از تاریخ تاکنون مورد توجه گروه های مختلف انسانی قرارگرفته و سعی وافر در تکامل و گسترش آن به عمل آمده است. باتوجه به نظریه پژوهشگران دینی، ایرانیان قدیمی ترین یکتاپرستان جهان و مذهبی ترین اقوام می باشند. بیش از هفت هزار سال پیشینه ساخت پرستشگاه ها، بناها و آثار مذهبی گواه این مطلب می باشد و در عهد اسلامی نیز ادامه می یابد. بناه...

ابریق های دوران میانی اسلام دربازه زمانی سلجوقی تا پایان ایلخانی، از اهمیت ویژه ای در تاریخ هنر سفالگری ایران برخوردارند. این اهمیت از آنجا ناشی می شود که، این دسته از ظروف علاوه بر سادگی و داشتن فرم های منحصر بفرد، عناصر ناب و کلیدی را از هنرهای دوران قبلی خود به همراه داشته اند. فرم در بازنمایی هویت ایران اسلامی این آثار به گونه ای تاثیرگذار بوده که آنها را در زمره شاخص ترین آثار سفالی زمان خ...

از هنر گچبری قرون پنجم تا هشتم هجری قمری در خراسان بزرگ، آثار نفیسی چون آرایه‌های گچی رباط شرف (سلجوقی) و مسجد جامع فریومد (سلجوقی، خوارزمشاهی، ایلخانی) باقی مانده است که در نوع خود کم‌نظیر هستند. شباهت‌ها و تفاوت‌های آرایه‌های این دو بنا در خراسان بزرگ همواره مورد توجه متخصصان امر بوده است، اما تا به امروز به نتیجه‌ای درخور دست نیافته‌اند. بدین سبب هدف این پژوهش مقایسه آرایه‌های گچی این دو بنا...

در معماری دوران اسلامی، معمار، همیشه سعی کرده است که به نحوی فضای داخلی و خارجی را به طرق مختلف تزئین نماید. یکی از این تزئینات، آجرکاری است که در معماری دورة ایلخانی ـ قبل و بعد از آن ـ رواج داشته و به دو صورت بوده است. در این دوره، آجرهایی مورد استفاده بوده (پیش بر) که قبل از پختن به آن فرم می داده اند و بسیار با محاسبه ساخته می شده است و چون تیشه خور نبوده اند فواصلی بین آنها ایجاد می شده و ...

آرامگاه ها و بناهای یادمانی یکی از پرشمارترین آثار تاریخی بازمانده در معماری اسلامی ایران است، و زمینه ی مناسبی را نیز برای هنرمندان جهت به ثمر رساندن ایده های هنریشان متناسب با بنا، فراهم می سازد. ساخت این بناها بر دونوع مربع گنبد دار و برج های مقبره ای از سده ی چهارم هجری قمری با شکل گیری حکومت آل بویه و حکومتهای محلی شمال شرق ایران افزایش یافت و در دوره های بعد به ویژه در دوره ی سلجوقی و به ...

در معماری دوران اسلامی، معمار، همیشه سعی کرده‌است که به نحوی فضای داخلی و خارجی را به طرق مختلف تزئین نماید. یکی از این تزئینات، آجرکاری است که در معماری دورة ایلخانی ـ قبل و بعد از آن ـ رواج داشته و به دو صورت بوده‌است. در این دوره، آجرهایی مورد استفاده بوده (پیش بر) که قبل از پختن به آن فرم می‌داده‌اند و بسیار با محاسبه ساخته می‌شده است و چون تیشه‌خور نبوده‌اند فواصلی بین آنها ایجاد می‌شده‌ و...

پیکرک‏های گلی و سفالین زنان جزء نخستین آثار هنری بشر در اعصار پیش از تاریخ محسوب می‏شوند که ساخت آن‏ها با تغییراتی خاص تا دوران اسلامی نیز تداوم یافته است. پیکرک‏های سفالی مزبور، که گونه‏های مختلفی از تکنیک های ساخت و تزیین هنر سفالگری اسلامی را دربرمی گیرند، اغلب در شهرها و مراکز مهم سفالگری ایران ساخته شده اند. از مهم ترین ادوار ساخت این پیکرک‏ها می‏‏توان به ادوار سلجوقی و ایلخانی مقارن با قر...

پیکرک‏های گلی و سفالین زنان جزء نخستین آثار هنری بشر در اعصار پیش از تاریخ محسوب می‏شوند که ساخت آن‏ها با تغییراتی خاص تا دوران اسلامی نیز تداوم یافته است. پیکرک‏های سفالی مزبور، که گونه‏های مختلفی از تکنیک‌های ساخت و تزیین هنر سفالگری اسلامی را دربرمی‌گیرند، اغلب در شهرها و مراکز مهم سفالگری ایران ساخته شده‌اند. از مهم‌ترین ادوار ساخت این پیکرک‏ها می‏‏توان به ادوار سلجوقی و ایلخانی مقارن با قر...

پس از گذشت دو سده از ظهور اسلام، رفته رفته استفاده از خط به عنوان عنصر تزئینی گونه­های مختلف سفالین رواج یافت. مضامین کتیبه­های سفال­ها که ابتدا به کلمات یا عبارات کوتاه عربی چون نام سفالگر یا طلب خیر محدود می­شد به مرور گسترش یافت و احادیث، جملات قصار بزرگان و اشعار را نیز در بر گرفت. اشعار فارسی نیز به سرعت جایگاه خود را بر روی سفالینه­های دوران اسلامی یافتند و سخن موزون شاعران برجسته پارسی­گ...